ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΕΣ, ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου 2017

Νίκος Ορδουλίδης, Αθήνα: Ταταυλιανό / New York: Beykos, 2017. Θεσσαλονίκη, στο «Παραλλαγές, Επεξεργασίες, Μεταμορφώσεις». Ετήσιο Συνέδριο Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας (1-2 Δεκεμβρίου 2017).


Στις 7 Μαΐου του 1935, στην Νέα Υόρκη, ηχογραφούνται έξι τραγούδια με πρωταγωνιστή τον Σπύρο Περιστέρη, γιο του Αριστείδη και συνεχιστή της παράδοσης της σμυρναϊκής εστουδιαντίνας, που είναι γνωστή ως «Τα πολιτάκια». Ένα από αυτά τιτλοφορείται Μπέικος (Beykos) και στην ετικέτα του δίσκου της Orthophonic όπου αποτυπώνεται εγγράφονται οι λέξεις-κλειδιά: «χασάπικο», «Πολιτάκια», «Δημητριάδης», «Περιστέρης», «μανδολίνο». Το κομμάτι εκτελείται σε μεγάλη ταχύτητα, με μαντολίνο και πιάνο, ακολουθώντας την γνώριμη συνθήκη του μικρασιάτικου πολυστυλισμού.

Ένα χρόνο νωρίτερα, ο Σπύρος Περιστέρης έχει ηχογραφήσει τον ίδιο σκοπό στην Αθήνα, με τίτλο Ταταυλιανό χασάπικο. Η πρώτη αυτή ηχογράφηση της Odeon κινείται εντός του αισθητικού πλαισίου του πειραιώτικου ρεμπέτικου, και αποδίδεται με οργανολογικό μινιμαλισμό, από δύο κιθάρες, στη μισή ταχύτητα από τον Μπέικο.

Είτε είναι «του μπέη», είτε «του χασάπη», στην Νέα Υόρκη ή στην Αθήνα, ο ίδιος μουσικός σκοπός υπόκειται σε αισθητικές μεταμορφώσεις, σκιαγραφώντας την υφολογία των ελληνόφωνων αστικών λαϊκών μουσικών του προηγούμενου αιώνα όχι ως επάλληλα ρεύματα με περιγεγραμμένα όρια (σμυρνέικο ρεμπέτικο, πειραιώτικο ρεμπέτικο), αλλά ως κατ’ εξοχήν διακειμενικό πεδίο. Στο πεδίο αυτό αναγνωρίζονται μεν συγκεκριμένα αισθητικά χαρακτηριστικά, αλλά των οποίων η φύση είναι κατ’ εξοχήν ρευστή, αφού τελούν σε διαρκή μετασχηματισμό. Η πολλαπλότητα των πραγματώσεων επιβάλλεται επομένως ως μεθοδολογική αφετηρία για την μελέτη τους.

TORUS web site